William Henry "Bill" Gates III (d. 28 Ekim 1955, Seattle) ya da daha çok bilinen adıyla Bill Gates, Amerikalı bir iş insanı, yazılım geliştirici, yatırımcı, yazar ve hayırseverdir. Çocukluk arkadaşı Paul Allen ile birlikte Microsoft'un kurucu ortaklarındandır.1 Gates, Microsoft'taki kariyeri boyunca yönetim kurulu başkanlığı, icra kurulu başkanlığı (CEO), başkanlık ve baş yazılım mimarlığı görevlerinde bulunmuş, aynı zamanda Mayıs 2014'e kadar Microsoft'un en büyük bireysel hissedarı olmuştur.2 1970'ler ve 1980'lerdeki mikrobilgisayar devriminin önemli girişimcilerinden biriydi.
Gates Seattle, Washington'da doğup büyümüştür. Allen ile birlikte 1975 yılında Albuquerque, New Mexico'da Microsoft'u kurdu. Şirket dünyanın en büyük kişisel bilgisayar yazılım şirketi haline geldi.3 Ocak 2000'de CEO'luktan istifa edip yerine Steve Ballmer geçene kadar Gates şirketi başkan ve CEO olarak yönetti, ancak yönetim kurulu başkanı olarak kaldı ve baş yazılım mimarı oldu.4 1990'ların sonlarında, rekabete aykırı olduğu düşünülen iş taktikleri nedeniyle eleştirildi. Bu görüş çok sayıda mahkeme kararıyla onaylandı. Gates, Haziran 2008'de Microsoft'ta yarı zamanlı bir pozisyona ve o zamanki eşi Melinda Gates ile 2000 yılında kurdukları Bill & Melinda Gates Vakfı'nda tam zamanlı çalışmaya geçti.5 Şubat 2014'te Microsoft yönetim kurulu başkanlığından istifa etti ve yeni atanan CEO Satya Nadella'yı desteklemek üzere teknoloji danışmanı olarak yeni bir görev üstlendi.6 Gates, Mart 2020'de iklim değişikliği, küresel sağlık ve kalkınma ve eğitim alanlarında hayırseverlik çalışmalarına odaklanmak üzere Microsoft ve Berkshire Hathaway'deki yönetim kurulu görevlerinden ayrıldı.7
Gates, 1987 yılından bu yana Forbes'un dünyanın en zenginleri listesinde yer almaktadır.89 1995'ten 2017'ye kadar, 2010-2013 yılları hariç her yıl Forbes'un dünyanın en zengin insanı ünvanını elinde tutmuştur.10 Ekim 2017'de, o sırada Gates'in 89,9 milyar ABD doları olan net değerine kıyasla tahmini net değeri 90,6 milyar ABD doları olan Amazon'un kurucusu ve CEO'su Jeff Bezos tarafından geçildi.11 Eylül 2022 itibariyle, Gates'in tahmini net değeri 114 milyar ABD doları olup, kendisini dünyanın en zengin beşinci kişisi yapmaktadır.12
Kariyerinin son dönemlerinde ve 2008'de Microsoft'un günlük operasyonlarından ayrılmasının ardından Gates birçok iş ve hayırseverlik girişiminde bulunmuştur. BEN, Cascade Investment, bgC3 ve TerraPower gibi birçok şirketin kurucusu ve yönetim kurulu başkanıdır. Dünyanın en büyük özel vakıf olduğu bildirilen Bill & Melinda Gates Vakfı aracılığıyla çeşitli hayır kurumlarına ve bilimsel araştırma programlarına önemli miktarda para bağışlamıştır.13 Vakıf aracılığıyla, 21. yüzyılın başlarında Afrika'da poliovirüs'ün yok edilmesine önemli ölçüde katkıda bulunan bir aşılama kampanyasına öncülük etti.1415 2010 yılında Gates ve Warren Buffett The Giving Pledge'i kurarak, kendileriyle birlikte diğer milyarderlerin de servetlerinin en az yarısını hayır işlerine bağışlama sözü vermelerini sağlamıştır.16
Bill Gates 28 Ekim 1955 tarihinde Seattle, Washington'da doğmuştur.17 William H. Gates Sr. (1925-2020) ve Mary Maxwell Gates'in (1929-1994) oğludur.18 İngiliz, Alman ve İrlanda/İskoç-İrlanda kökenlidir.19 Babası önde gelen bir avukat, annesi ise First Interstate BancSystem ve United Way of America'nın yönetim kurullarında görev yapmıştır. Gates'in anne tarafından büyükbabası ulusal bir banka başkanı olan J. W. Maxwell'dir. Gates'in Kristi (Kristianne) adında bir ablası ve Libby adında bir kız kardeşi vardır. Kendisi ailesinin dördüncü ferdidir ancak babasının "II" ön ekine sahip olması nedeniyle III. William Gates ya da "Trey" (üç) olarak tanınmaktadır.20 Ailesi Seattle'ın Sand Point bölgesinde, Gates yedi yaşındayken nadir görülen bir kasırga nedeniyle hasar gören bir evde yaşıyordu.21
Gates, yaşamının erken dönemlerinde ailesinin ondan hukuk alanında kariyer yapmasını beklediklerini gözlemlemiştir. Gençliğinde ailesi düzenli olarak Protestan Reform mezhebine bağlı Congregational Christian Churches kilisesine gidiyordu.222324 Gates yaşına göre küçüktü ve çocukken zorbalığa maruz kaldı.25 Ailesi rekabeti teşvik ediyordu; bir ziyaretçilerinin dediğine göre "hearts, ister pickleball ya da rıhtımda yüzme olsun fark etmezdi; kazanmanın her zaman bir ödülü, kaybetmenin de her zaman bir cezası olurdu".26
Gates, Popular Electronics dergisinin Altair 8800'ü tanıtan Ocak 1975 sayısını okudu ve Micro Instrumentation and Telemetry Systems (MITS) ile irtibata geçerek kendisi ve diğerlerinin bu platform için bir BASIC yorumlayıcısı üzerinde çalıştıklarını bildirdi.27 Aslında Gates ve Allen'ın bir Altair'i yoktu ve platform için kod yazmamışlardı, yalnızca MITS'in ilgisini ölçmeye çalışıyorlardı. MITS başkanı Ed Roberts bir demonstrasyon için onlarla buluşmayı kabul etti ve birkaç hafta içinde bir minibilgisayarda çalışan bir Altair emülatörü ve ardından BASIC yorumlayıcısı geliştirdiler. Demonstrasyon MITS'in Albuquerque, New Mexico'daki ofislerinde yapılmıştı, başarılı oldu ve yorumlayıcının Altair BASIC olarak dağıtılması için MITS ile bir anlaşma yapılmasıyla sonuçlandı.28 MITS Allen'ı işe aldı ve Gates Kasım 1975'te MITS'te Allen'la birlikte çalışmak üzere Harvard'dan ayrıldı. Allen kurdukları ortaklığa "mikrobilgisayar" ve "yazılım" kelimelerinin birleşiminden oluşan "Micro-Soft" adını verdi ve ilk ofislerini Albuquerque'de açtı. Gates ve Allen'ın işe aldıkları ilk çalışan liseden ortak arkadaşları Ric Weiland oldu.29 Bir yıl içinde tire işaretini kaldırdılar ve 26 Kasım 1976'da New Mexico Eyalet Sekreterliğine "Microsoft" ticari adını resmen tescil ettirdiler.30 Gates eğitimini tamamlamak için Harvard'a tekrar dönmedi.
Microsoft'un Altair BASIC'i bilgisayar hobicileri arasında popülerdi, ancak Gates henüz piyasaya sürülmemiş bir kopyanın sızdırıldığını ve hızla kopyalanıp çoğaltıldığını fark etti. Şubat 1976'da MITS bülteninde Hobicilere Açık Mektup başlıklı bir yazı kaleme alan Gates, Microsoft Altair BASIC kullanıcılarının %90'ından fazlasının bu yazılım için Microsoft'a ödeme yapmadığını ve Altair "hobi pazarının" profesyonel geliştiricilerin yüksek kaliteli yazılım üretme, dağıtma ve sürdürme teşvikini ortadan kaldırma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu iddia etti. Mektup pek çok bilgisayar hobicisi tarafından beğenilmese de Gates, yazılım geliştiricilerin ödeme talep edebilmeleri gerektiğine olan inancında diretti. Microsoft 1976'nın sonlarında MITS'ten bağımsız hale geldi ve çeşitli sistemler için programlama dili yazılımı geliştirmeye devam etti.31 Şirket 1 Ocak 1979'da Albuquerque'den Bellevue, Washington'a taşındı.32
Gates, şirketin ilk beş yılında ürettiği her kod satırını bizzat gözden geçirdiğini ve çoğu zaman yeniden yazdığını söyledi. Şirket büyüdükçe önce müdür, sonra da yönetici rolüne geçti.33
DONKEY.BAS, 1981 yılında yazılmış ve orijinal IBM PC ile birlikte dağıtılan PC DOS işletim sisteminin ilk sürümlerinde yer alan bir bilgisayar oyunudur. Oyuncuların eşeklere çarpmaktan kaçınması gereken bir yarış oyunudur. Oyun Gates ve Neil Konzen tarafından yazılmıştır.3435
IBM, o dönemde ticari işletmelerin önde gelen bilgisayar donanımı tedarikçisi olarak, Bill Gates'in annesi Mary Maxwell Gates'in IBM'in CEO'su John Opel'e Microsoft'tan bahsetmesinin ardından, Temmuz 1980'de yakında çıkacak olan kişisel bilgisayarı IBM PC için yazılım konusunda Microsoft'a başvurdu.36 IBM ilk olarak Microsoft'un BASIC yorumlayıcısını yazmasını önerdi. Aynı zamanda IBM temsilcileri bir işletim sistemine de ihtiyaç duyduklarını belirtmiş, Gates de onları yaygın olarak kullanılan CP/M işletim sisteminin yapımcıları olan Digital Research'e (DRI) yönlendirmiştir.37 Fakat IBM'in Digital Research ile yürüttüğü görüşmeler olumsuz sonuçlandı ve bir lisans anlaşmasına varamadılar. IBM temsilcisi Jack Sams, Gates ile daha sonra yaptığı bir toplantıda lisanslama konusundaki zorluklardan bahsetti ve Microsoft'un kendilerine bir işletim sistemi sağlayıp sağlamayacaklarını sordu. Birkaç hafta sonra Gates ve Allen, Seattle Computer Products'tan (SCP) Tim Paterson'ın PC'ye benzer donanımlar için ürettiği CP/M'e benzer bir işletim sistemi olan 86-DOS'u önerdiler.38 Microsoft, SCP ile 86-DOS'un özel lisans temsilcisi ve daha sonra da tamamen sahibi olmak üzere bir anlaşmaya vardı. Microsoft, işletim sistemini PC'ye39 uyarlaması için Paterson'ı görevlendirdi ve tek seferliğine 50.000 dolar karşılığında IBM'e PC DOS ürününü teslim etti.
Sözleşme Microsoft'a görece küçük bir kazanç sağladı. Microsoft'un küçük bir işletmeden dünyanın önde gelen yazılım şirketine dönüşmesinin kaynağı IBM'in işletim sistemini benimsemesiyle Microsoft'a kazandırdığı prestijdi. Gates işletim sisteminin telif hakkını IBM'e devretmeyi teklif etmemişti çünkü diğer kişisel bilgisayar üreticilerinin IBM'in PC donanımını taklit edeceğine inanıyordu. Nitekim öyle de oldu ve DOS çalıştıran IBM uyumlu PC kullanımı fiili bir standart haline geldi. MS-DOS'un (DOS'un IBM dışındaki müşterilere satılan versiyonu) satışları sayesinde Microsoft sektörde önemli bir oyuncu haline geldi. Basın, Microsoft'un IBM PC üzerinde çok etkili olduğunu kısa sürede keşfetti. PC Magazine, Gates'in "makinenin arkasındaki adam" olup olmadığını sordu.40
Gates, 25 Haziran 1981'de Microsoft'un yeniden yapılandırılmasını denetledi; Washington eyaletinde şirketi yeniden kurdu ve kendisini başkan ve yönetim kurulu başkanı, Paul Allen'ı ise başkan yardımcısı ve yönetim kurulu başkan yardımcısı olarak atadı. Allen 1983 yılının başlarında Hodgkin lenfoma teşhisi konduktan sonra şirketten ayrılmış ve Gates ile bu olaydan aylar önce yaşadıkları, Microsoft'un özsermayesi konusundaki çekişmeli bir anlaşmazlık nedeniyle gerilen iş ortaklıklarını etkin bir şekilde sona erdirmiştir.4142 İlerleyen yıllarda Gates, Allen ile olan ilişkisini düzeltti ve birlikte çocukken okudukları Lakeside'a milyonlarca dolar bağışta bulundular.43 Allen'ın Ekim 2018'deki ölümüne kadar arkadaş kaldılar.44
Microsoft ve Gates, sadeliği ve sağladığı kullanım kolaylığıyla tüketicileri büyüleyen Apple'ın Macintosh GUI'sinin yarattığı rekabeti savuşturabilmek amacıyla 20 Kasım 1985'te Microsoft Windows'un ilk perakende versiyonunu piyasaya sürdü.45 Ertesi yılın Ağustos ayında şirket, OS/2 adında ayrı bir işletim sistemi geliştirmek için IBM ile bir anlaşma yaptı. Her ne kadar iki şirket yeni sistemin ilk versiyonunu başarıyla geliştirmiş olsa da, artan kreatif farklılıklar nedeniyle ortaklık bozuldu.46 İşletim sistemi, Windows 95 ile DOS metin ekranı rafa kaldırılana kadar on yıl boyunca DOS'tan bağımsız olarak doğal bir şekilde gelişmiştir. Gates'in Microsoft CEO'luğundan ayrılışından bir yıl sonra piyasaya sürülen Windows XP'nin DOS tabanlı olmayan ilk işletim sistemi olduğu belirtilmiştir.47 Windows 8.1, Gates'in 5 Şubat 2014'te şirket başkanlığını John W. Thompson'a devretmesinden önce piyasaya sürülen son işletim sistemi sürümü oldu.48
Gates, şirketin kuruluşundan 1975'ten 2006'ya kadar Microsoft'un ürün stratejisinden öncelikli olarak sorumluydu. Başkalarına karşı mesafeli olmasıyla ün kazanmıştı. 1981'de bir sektör yöneticisi "Gates'in telefonla ulaşılamaz ve telefonlara yanıt vermemesi ile ünlü olmasından" şikayet etmişti.49 Bir Atari yöneticisi Gates'e bir oyun gösterdiğini ve 37 oyundan 35'inde onu yendiğini anlattı. İkili bir ay sonra tekrar bir araya geldiklerinde Gates her oyunu kazanmış ya da berabere kalmıştı. Oyunu çözene kadar üzerinde çalışmıştı.50
Allen'a göre Gates, 1980'lerin başında, iş ortağı Paul Allen kanser tedavisi görürken, kendisine hisse senedi opsiyonları vererek Allen'ın Microsoft'taki payını azaltmak için komplo kurdu.515253
Gates, Microsoft'un üst düzey yöneticileri ve program müdürleriyle düzenli olarak bir araya gelirdi. Yöneticiler Gates'i lafını esirgemeyen biri olarak tanımlarlardı. Ayrıca iş stratejilerinde ya da şirketin uzun vadeli çıkarlarını riske atan tekliflerde algıladığı eksiklikler nedeniyle yöneticileri azarladı.5455 Sunumları "bu şimdiye kadar duyduğum en aptalca şey"56 ve "neden opsiyonunuzu bırakıp Barış Gönüllüleri'ne katılmıyorsunuz?"57 gibi yorumlarla keserdi. Öfkesinin hedefi olan kişi daha sonra Gates tamamen ikna olana kadar önerisini ayrıntılı olarak savunmak zorunda kalırdı.58 Astlarının işi erteledikleri görüldüğünde, alaycı bir şekilde "Hafta sonu yaparım" ifadesini kullandığı olurdu.5960 Gates, Microsoft çalışanlarına zorbalık yapmakla suçlanmıştır.61"Epstein meetings a huge mistake, says Bill Gates" . BBC.
</ref>Microsoft'un ilk yıllarında Gates, özellikle şirketin programlama dili ürünlerinde aktif bir yazılım geliştiricisiyken, şirket tarihinin çoğunda birincil rolü yönetici ve idareci olmuştur. TRS-80 Model 100 üzerinde çalışmasından bu yana resmi olarak herhangi bir geliştirme ekibinde yer almadı,62 ancak 1989 gibi ileri bir tarihte şirketin ürünleriyle birlikte gönderilen kodları yazdı.63 Jerry Pournelle 1985 yılında Gates Microsoft Excel'i duyurduğunda şöyle yazmıştı: "Bill Gates bu programı, ona çok para kazandıracağı için değil (eminim kazandıracaktır da), kullanışlı bir hack olduğu için seviyor."64
15 Haziran 2006'da Gates, hayırseverliğe daha fazla zaman ayırmak için Microsoft'taki görevinden ayrılacağını açıkladı. Ray Ozzie'yi yönetimden ve Craig Mundie'yi uzun vadeli ürün stratejisinden sorumluluğa getirdiğinde sorumluluklarını kademeli olarak iki halefi arasında paylaştırdı.65 Ozzie ve Mundie'ye görevlerini tam olarak devretme süreci iki yıl sürdü ve 27 Haziran 2008'de tamamlandı.66
Gates, Microsoft'un iş uygulamaları konusunda antitröst davalara yol açan birçok kararı onaylamıştır. 1998 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin Microsoft'a karşı açtığı davada Gates, bazı gazetecilere göre kaçamak olarak nitelendirilebilecek bir ifade vermişti. Müfettiş David Boies ile "rekabet", " endişe" ve "biz" gibi kelimelerin bağlamsal anlamları üzerinde tartıştı. Yıl içerisinde, videoya kaydedilen ifadenin bazı bölümleri mahkemede oynatıldığında, hakimin güldüğü ve başını salladığı görüldü.67 BusinessWeek'in haberine göre: Sonrasında Gates, Boies'in sözlerini ve eylemlerini yanlış nitelendirme girişimlerine direndiğini söyledi. "Boies ile tartıştım mı? [...] Boies'e karşı birinci dereceden kabalık suçunu kabul ediyorum."68 Gates'in yalanlamalarına rağmen yargıç, Microsoft'un Sherman Antitröst Yasasını ihlal ederek tekelleşme, bağlayıcılık ve rekabeti engelleme suçlarını işlediğine karar verdi.69
Gates, Microsoft'taki günlük işlerini bırakmasından bu yana hayırseverlik faaliyetlerini sürdürmekte ve farklı projeler üzerinde çalışmaktadır.
Bloomberg Milyarderler Endeksi'ne göre Gates, 2013 yılında net servetini 15,8 milyar ABD doları artırıp 78,5 milyar ABD dolarına yükselterek dünyanın en çok kazanan milyarderi olmuştur. Ocak , Gates'in varlıklarının çoğu, Four Seasons Hotels and Resorts ve Corbis Corp dahil olmak üzere çok sayıda işletmede hissesi bulunan Cascade Investment LLC'de tutulmaktadır.70 4 Şubat 2014 tarihinde Gates, Microsoft'un CEO'su Satya Nadella ile birlikte şirketin "teknoloji danışmanı" olmak üzere yönetim kurulu başkanlığından istifa etti.7172
Gates, Rolling Stone dergisinin 27 Mart 2014 tarihli sayısında yayınlanan bir röportajda farklı konulara ilişkin bakış açılarını paylaşmıştır. Gates röportajda iklim değişikliği, hayırseverlik faaliyetleri, çeşitli teknoloji şirketleri ve bu şirketlerde yer alan kişiler ve Amerika'nın durumu hakkındaki düşüncelerini paylaştı. Gates, 50 yıl sonrasına baktığında en büyük korkusunun ne olacağına ilişkin bir soruya yanıt olarak şunları söyledi "Önümüzdeki 50 ila 100 yıl içinde gerçekten kötü şeyler olacak ama umarım hiçbiri, örneğin bir pandemi ya da nükleer veya biyoterörizm nedeniyle ölmesini ummadığınız bir milyon insan ölçeğinde olmaz." Gates ayrıca inovasyonu "ilerlemenin gerçek itici gücü" olarak tanımladı ve "Amerika bugün her zamankinden çok daha iyi" dedi.73
Gates, süper zekanın olası zararları hakkındaki endişelerini dile getirmiştir; Reddit'te yayınlanan "bana bir şey sor" başlıklı bir yazısında şunları söylemiştir.Mart 2015'te TED konferansında Baidu'nun CEO'su Robin Li ile yapılan bir röportajda Gates, Nick Bostrom'un son çalışması olan Superintelligence: Paths, Dangers, Strategies adlı eserini "şiddetle tavsiye edeceğini" söyledi.74 Gates konferans sırasında dünyanın bir sonraki pandemiye hazırlıklı olmadığını belirterek, bu durumun 2019'un sonlarında COVID-19 pandemisinin başlamasıyla ortaya çıktığının altını çizdi.75 Mart 2018'de Gates, Suudi Arabistan'ın reformcu veliaht prensi ve fiili yöneticisi Muhammed bin Selman ile Seattle'daki evinde bir araya gelerek Suudi Arabistan'ın 2030 vizyonu için yatırım olanaklarını görüştü.7677 Haziran 2019'da Gates, mobil işletim sistemi yarışını Android'e kaptırmanın en büyük hatası olduğunu itiraf etti. Bunun baskın oyuncu olma becerilerinin içinde olduğunu belirtti, ancak kısmen o dönemdeki antitröst davalarını sorumlu tuttu.78 Gates aynı yıl Bloomberg New Economy Forum'un danışma kurulu üyesi oldu.79
13 Mart 2020'de Microsoft, Gates'in iklim değişikliği, küresel sağlık ve kalkınma ve eğitim gibi hayırseverlik çabalarına kendini adamak için Berkshire Hathaway ve Microsoft'taki yönetim kurulu görevlerinden ayrılacağını duyurdu.80
COVID-19 pandemisi sırasında Gates, bir kamu görevlisi olmamasına veya herhangi bir tıp eğitimi almamış olmasına rağmen, medyada konunun uzmanı olarak geniş yer buldu.81 Bununla birlikte Gates'in vakfı, COVID-19 hastalarını tedavi etmek için82 yeni ve yeniden geliştirilmiş ilaçların ve biyotik maddelerin geliştirilmesini ve değerlendirilmesini hızlandırmak amacıyla 2020 yılında COVID-19 Therapeutics Accelerator'ı kurdu ve Şubat 2021 itibariyle Gates, Anthony Fauci ile pandemiyle mücadele için aşılar ve diğer tıbbi inovasyon konularında sık sık konuştuklarını ve işbirliği yaptıklarını ifade etti.83
Gates, çeşitli sektörlerde hissesi bulunan milyarlarca dolarlık bir yatırım portföyüne sahiptir.84 Gates, Microsoft dışında aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli girişimci teşebbüslere katılmıştır.
Gates, iklim değişikliği ve enerjiye küresel erişimin birbirleriyle bağlantılı kritik konular olduğunu düşünmektedir. Hükümetleri ve özel sektörü temiz, güvenilir enerjiyi daha ucuz hale getirmek için araştırma ve geliştirmeye yatırım yapmaya teşvik etmiştir. Gates, sürdürülebilir enerji teknolojisinde çığır açacak bir yeniliğin hem sera gazı emisyonlarını hem de yoksulluğu azaltabileceğini ve enerji fiyatlarını dengeleyerek ekonomik faydalar sağlayabileceğini düşünmektedir.111 2011 yılında "Eğer bana gelecek 10 başkanı seçmek ya da enerjinin çevre dostu ve dörtte bir maliyetli olmasını sağlamak arasında bir seçim yapma şansı verseydiniz, enerji konusunu seçerdim." demiştir.112
2015 yılında, dünyanın enerji sistemini temel olarak fosil yakıtlara dayalı bir sistemden sürdürülebilir enerji kaynaklarına dayanan bir sisteme dönüştürmenin zorluğunu yazdı. Küresel enerji geçişleri tarihsel olarak onlarca yıl sürmüştür. Gate's bu konu hakkında şunları yazmıştır: "Bu geçişi daha hızlı yapabileceğimize inanıyorum, çünkü hem inovasyonun hızı artıyor hem de bir enerji kaynağından diğerine geçmek için hiç bu kadar acil bir nedenimiz olmamıştı."113 Gates'e göre bu hızlı geçiş, nükleer enerji, güneş ve rüzgar enerjisinin daha fazla kullanımını kolaylaştırmak için şebeke enerji depolaması ve güneş yakıtları gibi çeşitli alanlarda inovasyonu mümkün kılacak temel araştırmalar için artan hükümet finansmanına ve finansal olarak riskli özel sektör yatırımlarına bağlı olacaktır.114 Gates, 2015 yılında Paris'te düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı'nda duyurduğu iki farklı inisiyatife öncülük etmiştir. Bunlardan İlki, 20 ulusal hükümetin karbonsuz enerji için araştırma ve geliştirme harcamalarını beş yıldan uzun bir süre içinde iki katına çıkarma taahhüdünde bulundukları Mission Innovation'dı.115 Bir diğer girişim ise temiz enerji teknolojilerinde yüksek riskli girişimleri finanse etmeyi kabul eden bir grup yatırımcının kurduğu Breakthrough Energy adlı girişimdi.116 Kendi parasının 1 milyar dolarını yenilikçi enerji girişimlerine yatırmış olan Gates, Breakthrough Energy'ye 1 milyar dolar daha vermeyi taahhüt etti. Aralık 2020'de ABD federal hükümetine, Ulusal Sağlık Enstitüleri'ne benzer şekilde temiz enerji araştırmaları için enstitüler kurma çağrısında bulundu.117 Gates ayrıca zengin ülkeleri gıda üretiminden kaynaklanan sera gazı emisyonlarını azaltmak için %100 sentetik sığır eti endüstrisine geçmeye davet etti.118
Gates, yüksek emisyonlu özel jet hizmeti veren Signature Aviation şirketinde büyük bir hisseye sahip olduğu için eleştirilmektedir.119 2019 yılında fosil yakıtlardan vazgeçmeye başladı. Fosil yakıtları elden çıkarmanın pratikte fazla bir etkisi olmasını beklemediğini, ancak alternatifler sunma çabalarının başarısız olması halinde, fosil yakıt hisse senedi fiyatlarındaki artıştan kişisel olarak fayda sağlamak istemeyeceğini söylemiştir.120 How to Avoid a Climate Disaster adlı kitabını yayınlamasının ardından iklim aktivistleri Gates'in bu yaklaşımını teknolojik çözümcülük olarak eleştirdi.121
Haziran 2021'de Gates'in şirketi TerraPower ve Warren Buffett'ın sahibi olduğu PacifiCorp, Wyoming'deki ilk sodyum nükleer reaktörünü hayata geçireceklerini duyurdu. Wyoming Valisi Mark Gordon projeyi karbon-negatif nükleer enerjiye doğru atılmış bir adım olarak değerlendirdi. Wyoming Senatörü John Barrasso da bu projenin eyaletin bir zamanlar aktif olan uranyum madenciliği endüstrisini canlandırabileceğini belirtmiştir.122
Gates, iklimi önemsediğinden 2022 Enflasyon Azaltma Yasası'nın geçmesi için çalışmalar yaptı. Joe Manchin'i 2019 yılına ait bir iklim tasarısını desteklemesi için, özellikle de tasarının kabul edilmesinden önceki aylarda ikna etmeye çalıştı. Tasarı, küresel sera gazı emisyonlarını "Fransa ve Almanya'nın yıllık toplam küresel ısınma kirliliğini ortadan kaldırmaya" benzer bir düzeyde azaltarak küresel ısınmayı, Paris Anlaşması'nın hedefi olan 1.5 derece ile sınırlandırmaya yardımcı olmayı amaçlıyor.123
1998 yılında Gates, Amerika Birleşik Devletleri Senatosu önünde verdiği ifadede yazılım endüstrisinin regülasyon ihtiyacını reddetti.124 Federal Ticaret Komisyonu'nun (FTC) 1990'larda Microsoft hakkında yürüttüğü soruşturma sırasında, Gates'in Komisyon Üyesi Dennis Yao'ya "Microsoft'un artan tekel gücüne olası sınırlamalar getirilmesini öneren bir dizi varsayımsal soru yönelttiği" için kızdığı bildirildi.
Kaynaklardan birine göre bu ifadeler şu şekildeydi:
6 Ocak ABD Kongre Binası saldırısıyla sonuçlanan 2020 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri sonucunda Facebook ve Twitter'ın Donald Trump'ı platformlarından yasaklamasının ardından 18 Şubat 2021'de Gates, Trump'ın kalıcı olarak yasaklanmasının "utanç verici olacağını" ve "aşırı bir önlem" olacağını belirtti. Farklı siyasi görüşlere sahip kullanıcıların çeşitli sosyal ağlar arasında bölünmesi halinde bunun "kutuplaşmaya" neden olacağı uyarısında bulunan Gates, sözlerini şöyle sürdürdü "(Başkanlık seçimlerinde) makul sayıda oy almış -çoğunluktan daha az- birini yasaklamanın o kadar da iyi olacağını düşünmüyorum."125
Nisan 2021'de, COVID-19 pandemisi sırasında Gates, ilaç şirketlerinin COVID-19 aşılarının patentlerini ellerinde tutmalarını önermesi nedeniyle eleştirildi. Eleştirilerin nedeni, bu durumun yoksul ülkelerin yeterli aşı elde etmesini engelleme ihtimaliydi. Essex Üniversitesi'nden Tara Van Ho konuyla ilgili olarak şunları söylemiştir: "Gates sanki Hindistan'da yaşamını yitirenler kaçınılmaz ama eninde sonunda Batı yardım edecekmiş gibi konuşuyor, oysa gerçekte ABD ve İngiltere [fikri mülkiyet hakları] korumalarını kaldırmayı reddederek gelişmekte olan ülkelerin ensesinde tepinmektedir. Bu iğrenç bir şey."126
Bill Gates TRIPS'ten muaf tutulmaya karşı çıkmaktadır.127128129 Bloomberg News, Gates'in Oxford Üniversitesi'nin daha önce açıkladığı gibi COVID-19 bilgilerinin haklarını vermemesi, bunun yerine tek bir endüstri ortağına satması gerektiğini savunduğunu yazdı.130 Tıp alanındaki yasal tekellerin değerine ilişkin görüşleri, yazılım alanındaki yasal tekellere ilişkin görüşleriyle ilişkilendirilmiştir.131132
Bill Gates Bitcoin gibi kripto para birimlerini eleştirmektedir. Gates'e göre kripto para birimleri "değerli bir çıktı" sunmuyor, topluma hiçbir katkıda bulunmuyor ve özellikle potansiyel olarak yüksek kayıplara dayanamayacak küçük yatırımcılar için tehlike teşkil ediyor. Kendisinin de herhangi bir kripto para birimine sahip olmadığını belirtmiştir.133
Gates, Andrew Carnegie ve John D. Rockefeller'ın çalışmalarını inceledi ve 1994 yılında Microsoft hisselerinin bir kısmını "William H. Gates Vakfı"{{'}}nı kurmak üzere bağışladı. 2000 yılında Gates ve eşi üç aile vakfını birleştirdi ve Gates, 2013 yılında Funds for NGOs şirketi tarafından 34,6 milyar dolardan fazla olduğu bildirilen varlıklarıyla dünyanın en zengin hayır vakfı olarak tanımlanan hayır kurumu Bill & Melinda Gates Vakfı'nı kurmak üzere 5 milyar dolar değerinde hisse senedi bağışladı.134135
Gates, kendisine en büyük etkiyi David Rockefeller'ın cömertliği ve hayırseverliğinin yaptığını belirtmiştir. Gates ve babası Rockefeller ile birkaç kez bir araya gelmiş ve hayırseverlik çalışmaları kısmen Rockefeller ailesinin hayırseverlik odağını model almıştır; hükümetler ve diğer kuruluşlar tarafından göz ardı edilen küresel sorunların üstesinden gelmekle ilgilenmişlerdir.136 Bill ve Melinda Gates 2007 yılı itibariyle Amerika'nın en cömert ikinci hayırseverleri olarak 28 milyar doların üzerinde bağışta bulunmuştur,137 çift servetlerinin %95'ini hayır kurumlarına bağışlamayı planlamaktadır.138
Vakıf faaliyetlerini, Küresel Kalkınma Bölümü, Küresel Sağlık Bölümü, Amerika Birleşik Devletleri Bölümü ve Küresel Politika ve Savunuculuk Bölümü olmak üzere beş bölüm halinde yürütmektedir. Bunların yanı sıra, AIDS, verem ve sıtma gibi bulaşıcı hastalıklarla mücadele ve çocuk felcini ortadan kaldırmaya yönelik geniş çaplı aşılama gibi çok çeşitli halk sağlığı projelerini yürütmektedir. Eğitim enstitülerine ve kütüphanelere fon sağlamanın yanı sıra üniversiteler için burslar da vermektedir. Vakıf, yoksul ülkelerde sürdürülebilir sanitasyon hizmetleri sağlamak amacıyla su, sanitasyon ve hijyen programları oluşturmuştur.139 Tarım bölümü, A vitamini eksikliğiyle mücadelede kullanılan genetiği değiştirilmiş bir pirinç çeşidi olan Altın Pirinç'in geliştirilmesinde Uluslararası Pirinç Araştırma Enstitüsü'nü desteklemektedir.140 Vakfın amacı, en yoksul ülkelerde 120 milyon kadın ve kız çocuğuna yüksek kalitede doğum kontrol bilgi ve hizmetleri sağlamak ve daha uzun vadede gönüllü aile planlamasına evrensel erişimi hedeflemektir.141 2007 yılında Los Angeles Times vakfı, fonlarını yoksulluğu daha da kötüleştirmekle suçlanan şirketlere, çevre kirliliğine ve gelişmekte olan ülkelere satış yapmayan ilaç firmalarına yatırdığı için eleştirmiştir.142 Vakıf, sosyal sorumluluğu değerlendirmek üzere fonlarını gözden geçireceğini duyurmuş olsa da,143 daha sonra bu karar iptal edilmiş ve şirket uygulamalarını etkilemek için oy haklarını kullanırken maksimum getiriye yönelik yatırım yapma politikasını sürdürmüştür.144 Gates, 8 Aralık 2020'de Singapur FinTech Festivali'nde gazeteci ve haber sunucusu Shereen Bhan'ın moderatörlüğünde düzenlenen "Dayanıklılık için Altyapının Oluşturulması" konulu söyleşide düşüncelerini paylaşarak COVID-19 Müdahalesi Bize Finansal Kapsayıcılığın Nasıl Ölçeklendirileceği Hakkında Ne Öğretebilir?" konulu bir sohbet gerçekleştirmiştir.145Gates, COVID-19 koruyucu maskelerinin normal hale getirilmesinden yana. Kasım 2020'de verdiği bir röportajda şöyle demiştir: "Bunlar ne, nüdistler gibi mi? Demek istediğim, bilirsiniz, sizden pantolon giymenizi istiyoruz ve hiçbir Amerikalı bunun korkunç bir şey olduğunu söylemiyor ya da çok az Amerikalı söylüyor."146
Gates, 29 Nisan 2017 tarihinde İsviçreli tenis sporcusu Roger Federer ile birlikte Seattle'daki Key Arena'da kapalı gişe oynanan ve rekabetsiz bir tenis maçı olan Match for Africa 4'e katıldı. Etkinlik, Roger Federer Vakfı'nın Afrika'daki hayırseverlik faaliyetlerini desteklemek amacıyla düzenlenmişti.147 Federer ve Gates, son on yılın en iyi Amerikalı oyuncusu John Isner ve Pearl Jam'in baş gitaristi Mike McCready'ye karşı oynadı. İkili maçı 6'ya 4 kazandı. Afrika'daki çocuklar için toplam 2 milyon dolar bağış topladılar.148 Ertesi yıl, Gates ve Federer 5 Mart 2018'de San Jose SAP Center'da Match for Africa 5'te oynamak üzere geri döndüler. Rakipleri, Amerikalı oyunculardan biri olan ve çiftlerde grand slam kazanan Jack Sock ve NBC'nin Today programının yardımcı sunucularından Savannah Guthrie idi. Gates ve Federer 6-3'lük skorla birlikte ikinci maç zaferlerini elde ederken, etkinlikte 2,5 milyon doların üzerinde bağış toplandı.149
Gates dört kitap kaleme almıştır:
Gates tutkulu bir okuyucudur153 ve evindeki büyük kütüphanesinin tavanında Muhteşem Gatsby'den bir alıntı yer almaktadır.154 Ayrıca briç, tenis ve golften de oldukça keyif almaktadır.155156 Gates'in günleri, ABD başkanının programına benzer şekilde dakikası dakikasına planlanmaktadır.157 Zenginliğine ve yoğun iş seyahatlerine rağmen Gates, özel bir jet satın aldığı 1997 yılına kadar ticari uçaklarda ekonomi sınıfında uçmuştur.158 Gates, 1994 yılındaki bir müzayedede Leonardo da Vinci'nin bilimsel yazılarından oluşan Codex Leicester'i 30,8 milyon ABD dolarına satın almıştır.159 1998 yılında, 1885 tarihli orijinal denizcilik tablosu Lost on the Grand Banks için 30 milyon dolar ödemiştir bu o dönemde bir Amerikan tablosu için rekor bir fiyattı.160 Gates, 2016 yılında renk körü olduğunu açıklamıştır.161 Gates, 10 Mayıs 2022'de COVID-19 testinin pozitif çıktığını ve hafif semptomlar yaşadığını söyledi.162 Kendisine üç doz COVID-19 aşısı yapılmıştır.163
Gates, Melinda French ile 1 Ocak 1994 tarihinde Hawaii'nin Lanai Adası'nda evlendi.164 İkili 1987 yılında Melinda Microsoft'ta çalışmaya başlamasının ardından tanıştı.165 Evlendikleri dönemde Melinda, Gates'e eski kız arkadaşı iş insanı Ann Winblad ile sınırlı zaman geçirmesi için izin verdi.166 Bill ve Melinda'nın evliliğinden Jennifer, Rory ve Phoebe olmak üzere üç çocukları vardır.167 Ailenin ikametgahı, Washington, Medina'da Washington Gölü'ne bakan bir tepenin yamacında topraktan korunaklı bir malikanedir. 2009 yılında malikânenin emlak vergileri, toplam 147,5 milyon ABD doları değer biçilmiş değer üzerinden 1,063 milyon ABD doları olarak bildirilmiştir.168 malikanede su altı müzik sistemine sahip bir yüzme havuzunun yanı sıra bir spor salonu ve bir yemek odası bulunmaktadır.169 3 Mayıs 2021'de Gates'ler 27 yıllık evlilik ve 34 yıllık birlikteliğin ardından boşanmaya karar verdiklerini açıkladılar.170 Hayır işlerinde birlikte çalışmaya devam edeceklerini söylediler.171172 Wall Street Journal, Melinda'nın 2019'dan beri boşanma avukatlarıyla görüştüğünü ve Bill'in Jeffrey Epstein ile olan bağlarını öne süren röportajların endişelerinden en az biri olduğunu bildirdi.173 Çiftin boşanması 2 Ağustos 2021 tarihinde kesinleşti.174
New York Times'ta yayınlanan bir makalede Gates'in eski bir seks suçlusu olan Jeffrey Epstein ile ilişkisinin 2011 yılında, Epstein'ın mahkumiyetinden sadece birkaç yıl sonra başladığı ve birkaç yıl boyunca devam ettiği, hatta 2013 sonbaharında Melinda'nın rahatsızlığını belirtmesine rağmen Gates'in Epstein'ın evini ziyaret ettiği bildirildi.175 Gates 2011 yılında Epstein hakkında şöyle söylemiştir: "Benim için uygun olmasa da onun yaşam tarzı çok farklı ve ilgi çekici".176
Gates ve Epstein arasındaki arkadaşlığın boyutu belirsizdir. Gates, Epstein ile olan ilişkisi hakkında genel olarak "Onunla tanıştım. Onunla herhangi bir iş ilişkim ya da arkadaşlığım olmadı" yorumunda bulunmuştur.177 Ancak Gates, Epstein'ı "Epstein'ın geçmişine rağmen birçok kez" ziyaret etmiştir.178
Epstein ve Gates'in "Gates Vakfı ve hayırseverliği tartıştıkları" yönünde haberler çıkmıştı.179 Ancak 2019 yılında verdiği bir röportajda Gates, Epstein ile Gates Vakfı veya genel olarak hayır işleri arasındaki herhangi bir ilişkiyi tamamen reddetti.180 Ağustos 2021'de Gates, Epstein ile görüşmesinin nedeninin Epstein'ın hayırseverlik çalışmaları için para sağlayabileceğini ummasından kaynaklandığını, ancak bu fikirden hiçbir şey çıkmadığını söyledi. Gates, "Onunla zaman geçirmek, ona orada olmanın güvenilirliğini vermek büyük bir hataydı" şeklinde bir açıklamada da bulunmuştur.181
Epstein ve Gates'in Mart 2013'te Nobel Komitesi Başkanı Thorbjørn Jagland ile Fransa'nın Strazburg kentindeki konutunda bir araya gelerek Nobel Ödülünü görüştükleri de basına yansımıştır.182 Görüşmede ayrıca, Ekim 2013'te 2.5 milyon dolarlık "toplumsal yükümlülük" hibesi de dahil olmak üzere Gates Vakfı'ndan milyonlarca hibe alan Uluslararası Barış Enstitüsü'nün temsilcileri de bulunmaktaydı.183
Gates'in kamuoyundaki imajı yıllar içinde değişti. Önceleri zeki ama acımasız bir "soyguncu baron", "inekten kodamana dönüşmüş" biri olarak algılanıyordu.184 2000 yılında Bill ve Melinda Gates Vakfı'nın kurulmasıyla başlayan ve sonrasında özellikle Microsoft'un başkanlığından ayrılmasıyla ilgisini hayırseverliğe yönelten Gates, sağlık, yoksulluk ve eğitim gibi alanlarda 50 milyar dolardan fazla harcama yaptı. İmajı "zalim teknokrattan aziz kurtarıcıya", dergi kapaklarında kutlanan ve küresel sağlık ve iklim değişikliği gibi önemli konulardaki görüşleri için aranan "kucaklanabilir milyarder tekno-hayırsevere" dönüştü.185 Kamuoyunda bir başka değişim de 2021 yılında Melinda ile boşandıklarını duyurmasıyla yaşandı. Bu süreçle ilgili haberler, kendisi için çalışan kadınların romantik arayışları, uzun süreli bir evlilik dışı ilişki ve hüküm giymiş seks suçlusu Jeffrey Epstein ile arkadaşlığı hakkında bilgileri gündeme getirdi.186 Elde edilen bu bilgiler ve COVID-19 salgınına verdiği tepki, kamuoyundaki imajının bir miktar zedelenmesine neden oldu; "dünyayı kurtarmaya çalışan sevimli bir inekten" "halk sağlığı yerine kârını korumak isteyen bir teknoloji süper canisine" dönüştü.187
Araştırmacı gazeteci Tim Schwab, Gates'i kamuoyundaki imajını koruyabilmek amacıyla medyanın kendisiyle ilgili haberlerini şekillendirmek için medyaya yaptığı katkıları kötüye kullanmakla suçladı.188189
Gates, Rolling Stone'a verdiği bir röportajda inancıyla ilgili olarak şunları söyledi: "Dinin ahlaki sistemlerinin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Çocuklarımızı dindar bir şekilde yetiştirdik; Melinda'nın gittiği ve benim de iştirak ettiğim Katolik kilisesine gittiler. Ben oldukça şanslıydım ve bu nedenle dünyadaki adaletsizliği azaltmaya çalışmayı kendime vazife edindim. Ve bu bir tür dini inanç. Yani, en azından ahlaki bir inanç."190 2014 yılında aynı röportajda ayrıca "Richard Dawkins gibi kişilere, insanoğlunun bir yaratım mitine ihtiyaç duyduğu konusunda katılıyorum. Hastalık ve hava durumu gibi olguları gerçekten anlamaya başlamadan önce bunlar için hatalı açıklamalar aradık. Şimdi bilim, daha önce din tarafından doldurulan alemin -hepsini değil- bir kısmını dolduruyor. Ama dünyanın gizemi ve güzelliği muhteşem ve nasıl böyle olduğu hakkında bir bilimsel açıklama yok. Rastgele sayılardan meydana geldiğini söylemek, bilirsin.. biraz kusur arayan bir bakış gibi görünüyor [gülüşler]. Ben Tanrıya inanmanın mantıklı olduğuna inanıyorum, ama bu inanç nedeniyle hayatında hangi kararı farklı alırsın, bunu bilmiyorum."191
1999 yılında kısa süreliğine serveti 101 milyar ABD Dolarını aşmıştır.192193 2000 yılından günümüze Microsoft'taki hisselerinin nominal değeri, dot-com balonunun patlamasının ardından Microsoft'un hisse senedi fiyatının düşmesi ve hayırsever vakıflarına yaptığı milyarlarca dolarlık bağışlar nedeniyle düşmüştür. Mayıs 2006'da Gates, dünyanın en zengin adamı olmamayı dilediğini çünkü getirdiği ilgiden hoşlanmadığını belirtti.194 Bloomberg Milyarderler Listesi'ne göre Mart 2010'da Carlos Slim'in ardından en zengin ikinci kişi olan Gates, 2013'te yeniden birinciliğe yükseldi.195196 Slim, Haziran 2014'te yeniden zirveye yerleşti.197198 2009 ve 2014 yılları arasında serveti iki katına artarak 40 milyar ABD dolarından 82 milyar ABD dolarının üzerine çıkmıştır.199 Gates, Ekim 2017'de Amazon'un kurucusu Jeff Bezos tarafından dünyanın en zengin insanı olarak geride bırakılmıştır.200 15 Kasım 2019'da Microsoft hisselerindeki %48'lik artışın ardından Bezos'u geçerek bir kez daha dünyanın en zengin insanı oldu.201 Gates BBC'ye verdiği demeçte, "Şimdiye kadar herkesten daha fazla vergi ödedim ve bunu seve seve yaptım... 6 milyar doların üzerinde vergi ödedim."202 demiştir. Gates, özellikle zenginler için daha yüksek vergilerin uygulanmasını savunmaktadır.203
2017 yılı itibariyle Gates, önceki 23 yılın 18'inde Dünyanın Milyarderleri listesinde zirvede yer almıştır.204 Gates'in, 2006 yılında kendisine 616.667 dolar maaş ve 350.000 dolar ikramiye olmak üzere toplam 966.667 dolar ödeyen Microsoft dışında da çeşitli yatırımları bulunmaktadır.205 1989 yılında bir dijital görüntüleme şirketi olan Corbis'i kurdu. 2004 yılında, uzun süredir arkadaşı olan Warren Buffett'ın başında bulunduğu yatırım şirketi Berkshire Hathaway'in yöneticisi oldu.206
1987 yılında Forbes dergisinin Amerika'daki En Zengin 400 Kişi sayısında milyarder olarak listelenen Gates, o dönemde 1,25 milyar dolar servete sahipti ve dünyanın kendi kendini yetiştirmiş en genç milyarderiydi.207 1987 yılından bu yana Forbes The World's Billionaires listesinde yer alan Gates, 1995-1996,208 1998-2007, 2009 yılları arasında en zengin kişi olmuş ve Jeff Bezos tarafından geride bırakılmadan önce 2018 yılına kadar bu unvanı elinde tutmuştur.209 Gates, 1993'ten 2007'ye, 2009'a ve 2014'ten 2017'ye kadar Forbes 400 listesinde bir numaraydı.210211
Gates 31 Ocak 2016 tarihinde BBC Radio 4'ün Desert Island Discs programına konuk oldu ve programda babası ve Steve Jobs ile olan ilişkilerinden, Melinda Ann French ile tanışmasından, Microsoft'un kuruluşundan ve bazı alışkanlıklarından (örneğin The Economist'i "her hafta baştan sona" okumak) söz etti. Issız bir adaya götürmek için seçtiği şeyler arasında ise müzik olarak Willie Nelson'dan "Blue Skies", kitap olarak Steven Pinker'dan The Better Angels of Our Nature ve lüks bir eşya olarak ise The Teaching Company'den DVD Collection of Lectures'ı tercih etti.256
Gates, The Big Bang Theory adlı TV programında kendisi rolünde konuk oyuncu olarak yer almıştır. Gates'in yer aldığı bölüm uygun bir şekilde "The Gates Excitation" başlığını taşıyordu.257 Ayrıca 2019 yılında Silicon Valley dizisinin finalinde cameo rolünde yer aldı.258 The Simpsons'ın "Das Bus" bölümünde Gates'in parodisi yapıldı.
Orijinal kaynak: bill gates. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
"Microsoft founder Bill Gates has Yorkshire roots". The Telegraph. June 23, 2020. ↩
Development of Information and Knowledge Management|erişimtarihi=21 Ocak 2016|arşivtarihi=26 Ocak 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160126074023/http://www.tlu.ee/~sirvir/IKM/Development_of_IKM/bill_gates.html|website=tlu.ee|ölüurl=hayır}} ↩
(March 31, 2018), "Saudi Crown Prince and Bill Gates review joint development projects" Al Arabiya ↩
Michael Idato (April 4, 2018), "Prince Mohammed books out hotel to dine with Murdoch" The Sydney Morning Herald ↩
The Land Report | erişimtarihi = 11 Şubat 2021 | tarih = 11 Ocak 2021 | dil = en-US | website = landreport.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210111201357/https://landreport.com/2021/01/bill-gates-americas-top-farmland-owner/ | arşivtarihi = 11 Ocak 2021}} ↩
Nick Estes | erişimtarihi = 5 Nisan 2021 | tarih = 5 Nisan 2021 | dil = İngilizce | website = The Guardian | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210405125147/http://www.theguardian.com/commentisfree/2021/apr/05/bill-gates-climate-crisis-farmland | arşivtarihi = 5 Nisan 2021}} ↩
Crosscut | erişimtarihi = 11 Şubat 2021 | dil = İngilizce | website = crosscut.com | soyadı = Weinberger | ad = Hannah | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210210133716/https://crosscut.com/environment/2021/02/bill-gates-investing-big-american-farmland | arşivtarihi = 10 Şubat 2021}} ↩
PetaPixel | erişimtarihi = 6 Haziran 2021 | tarih = 22 Ocak 2016 | website = petapixel.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160124040524/https://petapixel.com/2016/01/22/corbis-images-sold-by-bill-gates-to-china-visual-group/ | arşivtarihi = 24 Ocak 2016}} ↩
, Los Angeles Times, January 7, 2006. ↩
Gates, Bill (2021). How to Avoid a Climate Disaster: The Solutions We Have and the Breakthroughs We Need. Description & arrowed/scrollable preview. Knopf. Retrieved April 26, 2021. ↩
Martin Pengelly & Rupert Neate (May 10, 2021), "Melinda Gates began divorce moves at time Bill's meetings with Jeffrey Epstein revealed" , The Guardian: "Her meeting with divorce lawyers in October 2019 is said to have taken place at roughly the same time as a New York Times article detailed Bill's meetings with Epstein, which included an overnight stay at Epstein's New York mansion." ↩
Tore Gjerstad & Gard Oterholm (October 2, 2020), "Bill Gates and Jeffrey Epstein met with Nobel Committee chair" , Dagens Næringsliv Magasinet: "Not only did [[Thorbjørn Jagland|[Thorbjørn] Jagland]] meet Epstein, he hosted him at his lavish residence in Strasbourg, France. At the time, Jagland was the sitting chair of the committee, which awards the prestigious Nobel Peace Prize. Also present: a philanthropist [Gates] touted as a possible Prize recipient." ↩
(October 2013), "International Peace Institute, Inc." , Bill & Melinda Gates Foundation ↩
American Library Association. Honorary Membership . ↩
History of the University – website of the Waseda University ↩
National Winners | public service awards . Jefferson Awards.org. Retrieved on September 4, 2013. ↩
Mr. Bill Gates to receive 2020 Spring Decoration from the Government of Japan. Consulate-General of Japan in Seattle ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page